Oman in het kort

 

Het Sultanaat van Oman heeft lang gediend als knooppunt op de handelsroutes van de Indische Oceaan, en het heeft oude banden die reiken van Pakistan tot het eiland Zanzibar. Vandaag de dag is Oman een van de rijkste landen ter wereld, ondanks het feit dat het geen grote oliereserves heeft.

 

 

Oman is een absolute monarchie die geregeerd wordt door Sultan Qaboos bin Said al Said. De Sultan regeert bij decreet. Oman heeft een tweekamerstelsel, de Raad van Oman, die een adviserende rol vervult voor de sultan. Het hogerhuis, de Majlis ad-Dawlah, heeft 71 leden uit vooraanstaande Omaanse families, die door de sultan worden benoemd. De onderste kamer, de Majlis ash-Shoura, telt 84 leden die door het volk worden gekozen, maar de sultan kan hun verkiezingen ontkennen. 

 

 

Oman heeft ongeveer 3,2 miljoen inwoners, waarvan slechts 2,1 miljoen Omanis. De rest zijn buitenlandse gastarbeiders, voornamelijk uit India, Pakistan, Sri Lanka, Bangladesh, Egypte, Marokko en de Filippijnen. Binnen de Omaanse bevolking zijn etnolinguïstische minderheden zoals Zanzibaris, Alajamis en Jibbalis. 

 

Standaard Arabisch is de officiële taal van Oman. Sommige Omanis spreken echter ook verschillende dialecten van het Arabisch en zelfs volledig verschillende Semitische talen. Kleine minderheidstalen die gerelateerd zijn aan het Arabisch en Hebreeuws zijn onder andere Bathari, Harsusi, Mehri, Hobyot (ook gesproken in een klein gebied van Jemen), en Jibbali. Ongeveer 2300 mensen spreken Kumzari, een Indo-Europese taal van de Iraanse tak, de enige Iraanse taal die op het Arabisch schiereiland wordt gesproken.

Engels en Swahili worden in Oman vaak als tweede taal gesproken, vanwege de historische banden van het land met Groot-Brittannië en Zanzibar. Balochi, een andere Iraanse taal die een van de officiële talen van Pakistan is, wordt ook veel gesproken door Omanis. Gastarbeiders spreken onder andere Arabisch, Urdu, Tagalog en Engels.

 

 

De officiële religie van Oman is Ibadi Islam, een tak die zich onderscheidt van zowel het soennitische als het sjiitische geloof, dat net 60 jaar na de dood van de profeet Mohammed is ontstaan. Ongeveer 25% van de bevolking is niet-moslim. De vertegenwoordigde godsdiensten zijn onder andere het Hindoeïsme, het Jainisme, het Boeddhisme, het Zoroastrisme, het Sikhisme, de Ba'hai en het Christendom. Deze rijke diversiteit weerspiegelt de eeuwenlange positie van Oman als belangrijk handelsdepot binnen het systeem van de Indische Oceaan.

 

 

Oman heeft een oppervlakte van 309.500 vierkante kilometer (119.500 vierkante mijl) aan de zuidoostelijke kant van het Arabische schiereiland. Een groot deel van het land is een grindwoestijn, hoewel er ook enkele zandduinen bestaan. Het grootste deel van de bevolking van Oman leeft in de bergachtige gebieden in het noorden en de zuidoostkust. Oman bezit ook een klein stukje land op het puntje van het schiereiland Musandam, afgesneden van de rest van het land door de Verenigde Arabische Emiraten (VAE).

Oman grenst in het noorden aan de VAE, in het noordwesten aan Saoedi-Arabië en in het westen aan Jemen. Iran ligt aan de overkant van de Golf van Oman in het noord-noord-oosten.  

 

Veel van Oman is extreem heet en droog. De binnenwoestijn ziet regelmatig zomertemperaturen van meer dan 53°C (127 °F), met een jaarlijkse neerslag van slechts 20 tot 100 millimeter (0,8 tot 3,9 inch). De kust is meestal ongeveer twintig graden Celsius of dertig graden Fahrenheit koeler. In het Jebel Akhdar-gebergte kan de neerslag oplopen tot 900 millimeter per jaar (35,4 inch).

 

 

De economie van Oman is gevaarlijk afhankelijk van de olie- en gaswinning, ook al zijn de reserves slechts de 24e plaats in de wereld. Fossiele brandstoffen zijn goed voor meer dan 95% van de export van Oman. Het land produceert ook kleine hoeveelheden geproduceerde goederen en landbouwproducten voor de export - voornamelijk dadels, limoenen, groenten en graan - maar het woestijnland importeert veel meer voedsel dan het exporteert.

De regering van de sultan richt zich op het diversifiëren van de economie door de ontwikkeling van de industrie- en dienstensector te stimuleren. Het BBP per hoofd van de bevolking van Oman is ongeveer 28.800 dollar (2012), met een werkloosheidspercentage van 15%.

 

Mensen leven in wat nu Oman is sinds minstens 106.000 jaar geleden, toen de mensen in het late Pleistoceen uit de Hoorn van Afrika in de Dhofar-regio stenen werktuigen achterlieten die verband hielden met het Nubische Complex. Dit duidt erop dat de mensen rond die tijd vanuit Afrika naar Arabië verhuisden, zo niet eerder, mogelijk over de Rode Zee. 

 

De vroegst bekende stad in Oman is Dereaze, die minstens 9.000 jaar oud is. Archeologische vondsten zijn onder andere vuursteenwapens, schoorstenen en handgevormd aardewerk. Een nabijgelegen berghelling levert ook foto's op van dieren en jagers.

Vroege Sumerische tabletten noemen Oman "Magan" en merken op dat het een bron van koper was. Vanaf de 6e eeuw v. Chr. werd Oman meestal gecontroleerd door de grote Perzische dynastieën die aan de overkant van de Golf in het huidige Iran gevestigd waren. Eerst waren het de Achaemeniden, die mogelijk een lokale hoofdstad in Sohar hebben gesticht; vervolgens de Parthen; en tenslotte de Sassaniden, die regeerden tot de opkomst van de Islam in de 7e eeuw CE.

 

Oman was een van de eerste plaatsen die zich tot de Islam bekeerde; de profeet stuurde een missionaris naar het zuiden rond 630 CE, en de heersers van Oman onderwierpen zich aan het nieuwe geloof. Dit was vóór de Sunni/Shi'a-splitsing, dus Oman nam de Ibadi Islam over en is deze oude sekte binnen het geloof blijven onderschrijven. Omaanse handelaren en zeelieden behoorden tot de belangrijkste factoren in de verspreiding van de Islam rond de rand van de Indische Oceaan, die de nieuwe religie naar India, Zuidoost-Azië en delen van de Oost-Afrikaanse kust droegen. Na de dood van de profeet Mohammed kwam Oman onder het bewind van de Omajjaden en de Abbasidenkalifaten, de Qarmatianen (931-34), de Buyids (967-1053) en de Seltsjoeken (1053-1154).

 

Toen de Portugezen de handel in de Indische Oceaan betraden en hun macht begonnen uit te oefenen, erkenden zij Muscat als een belangrijke haven. Ze zouden de stad bijna 150 jaar lang bezetten, van 1507 tot 1650. Hun controle was echter niet onomstreden; de Ottomaanse vloot veroverde de stad op de Portugezen in 1552 en opnieuw van 1581 tot 1588, om deze vervolgens telkens weer te verliezen. In 1650 slaagden de lokale stamleden erin de Portugezen voorgoed te verdrijven; geen enkel ander Europees land slaagde erin het gebied te koloniseren, hoewel de Britten in latere eeuwen wel enige keizerlijke invloed uitoefenden.

 

In 1698 viel de Imam van Oman Zanzibar binnen en verdreef de Portugezen van het eiland. Hij bezette ook delen van de kust van Noord-Mozambique. Oman gebruikte deze teenhals in Oost-Afrika als een markt van geknechte mensen, die Afrikaanse dwangarbeid leverden aan de wereld van de Indische Oceaan. 

 

De stichter van de huidige heersende dynastie van Oman, de Al Said, kwam in 1749 aan de macht. Tijdens een afscheidingsstrijd zo'n 50 jaar later konden de Britten concessies doen aan een heerser van Al Said in ruil voor het ondersteunen van zijn aanspraak op de troon. In 1913 splitste Oman zich op in twee landen, waarbij religieuze imams in het binnenland heersten terwijl de sultans in Muscat en aan de kust bleven regeren. 

 

Deze situatie werd gecompliceerd in de jaren vijftig van de vorige eeuw, toen waarschijnlijk uitziende olieformaties werden ontdekt. De sultan in Muscat was verantwoordelijk voor alle contacten met buitenlandse mogendheden, maar de imams controleerden de gebieden die olie leken te hebben. Als gevolg daarvan veroverden de sultan en zijn bondgenoten het binnenland in 1959 na vier jaar van gevechten, waardoor de kust en het binnenland van Oman opnieuw werden verenigd.

 

In 1970 zette de huidige sultan zijn vader, Sultan Said bin Taimur, ten val en voerde economische en sociale hervormingen door. Hij kon de opstanden in het land echter niet tegenhouden totdat Iran, Jordanië, Pakistan en Groot-Brittannië tussenbeide kwamen en in 1975 een vredesregeling tot stand brachten. Sultan Qaboos ging door met het moderniseren van het land. In 2011 kreeg hij echter te maken met protesten tijdens de Arabische Lente; nadat hij verdere hervormingen had beloofd, sloeg hij de activisten hard aan en legde hij een aantal van hen een boete op en zette hij ze gevangen.